Obecnie skarbonka jest uważana za przedmiot powszechny: jest to po prostu pudełko w kształcie świni. Dzieci je uwielbiają. Ale skąd tak naprawdę pochodzą? Dlaczego ludzie na całym świecie zamieniają te pudełka w małe różowe świnki?
Skarbonka pochodzi od przypadkowej gry słów w języku angielskim
Początki skarbonek sięgają prawie 600 latw czasach, gdy nie istniały jeszcze prawdziwe banki. Przed powstaniem nowoczesnych instytucji bankowych pieniądze na ogół przechowywano w domu – nie pod materacem, ale we wspólnych garnkach kuchennych. Na W średniowieczu metal był drogi i rzadko używany do artykułów gospodarstwa domowego. Zamiast tego naczynia i garnki wykonywano z ekonomicznej gliny w kolorze pomarańczowym, zwanej po angielsku „pygg”.. Ilekroć można było oszczędzić dodatkową monetę lub dwie, wrzucano je do jednego z glinianych garnków – garnka pygg.
W tamtym czasie samogłoski w języku angielskim miały inne brzmienie niż obecnie, więc w tamtych czasach (w czasach Sasów) słowo pygg wymawiano by jako „mops”. Ale kiedy wymowa „y” zmieniła się z „u” na „i”, pygg skończył wymawiając „świnia” jak „świnia” po angielsku (być może przypadkowo staroangielskie słowo oznaczające świnie zostało zmienione z „picga” na „pigge”, być może w wyniku tarzania się świń w błocie i glinie „pygg”).
W ciągu następnych dwustu do trzystu lat, w miarę ewolucji języka angielskiego. Glinę (pygg) i zwierzę (pigge) wymawiano tak samo, a Europejczycy powoli zapominali, że pygg odnosiło się kiedyś do dawnych glinianych garnków i filiżanek. Zatem w XIX wieku, kiedy Angielscy garncarze otrzymali prośby o „pudełka pygg”, zaczęli to robić produkować pudełka w kształcie świń. Ten sprytna wizualna gra słów, choć przypadkowa, zachwyciła klientów i zachwyciła dzieci. Istnieją jednak różne, konkurencyjne teorie na ten temat dlaczego skarbonki mają kształt świni.
Wczesne modele nie miały otworu w dnie, więc trzeba było złamać świnię, żeby zdobyć pieniądze. Nie tylko Europejczycy z Zachodu robili skarbonki. Rzeczywiście, pierwsze prawdziwe skarbonki – terakotowe skarbonki w kształcie świni z otworem na górze do wrzucania monet – powstały w Jawa (Indonezja) z XIV wieku. Niewiele starych indonezyjskich skarbonek przetrwało do dziś, ponieważ (jak wszystkie wczesne skarbonki) trzeba je było rozbić, aby zdobyć monety. Dlatego nienaruszone jawajskie skarbonki są bardzo rzadkie. W Wielkiej Brytanii 650-letnia skarbonka z terakoty Majapahit została wystawiona na sprzedaż w sklepie cena 6000 funtów (trochę niecałe 7 000 euro).
W przyszłym artykule porozmawiamy o etymologicznym pochodzeniu słowa skarbonka!
Dziś skarbonka
Dziś skarbonki stały się ikona kontroli finansowej domu – to narzędzie nauczania dzieci znaczenie oszczędzania pieniądze. Siła tego symbolu jest tak zakorzeniona w kulturze, że obecnie wykracza poza waluty fizyczne i jest używana przez banki internetowe, brokerów itp.
Nawet dzisiaj w niektórych krajach europejskich, zwłaszcza w Holandii i krajach niemieckojęzycznych, zwyczajowo wręcza się: świnka skarbonka i prezent, ponieważ świnie kojarzą się ze szczęściem i pomyślnością. W Nowym Roku „szczęśliwe świnie” nadal są wręczane jako prezenty. W Japonii „Talizman Maneki Neko”, lub „kot na pieniądze” jest często umieszczany w domu, aby przynieść szczęście i fortunę do domu. Maneki Neko są również powszechnie używane jako swego rodzaju skarbonka, w której można przechowywać resztę rodziny. Bardziej tradycyjnie, dziecięca skarbonka pozostaje przyjaznym prezentem, który bawi swoimi przyjaznymi kształtami.
Na zdjęciach pierwsze skarbonki
The najstarsza znana skarbonka pochodzi z II wieku p.n.e. p.n.e., znaleziony w greckiej kolonii Priene w Azji Mniejszej i ma kształt małej greckiej świątyni ze szczeliną w frontonie. Skarbonki o różnych kształtach znaleziono także w Pompejach i Herkulanum. Biblijne wzmianki o skarbonce znajdują się w Starym Testamencie, w Drugiej Księdze Królewskiej.
Skarbonka Majapahit (około XV w.) – Przedstawione zwierzę technicznie rzecz biorąc nie jest świnią, ale jawajski celeng, mały dzik o czarnej skórze i kołyszący się w grzbiecie. Niektóre teorie sugerują, że model ten był eksportowany z Indonezji do Europy.